Jak się bawić z niemowlęciem?
Każde dziecko przychodzi na świat z predyspozycjami do mowy i myślenia. Ale te funkcje nie rozwijają się same. Wymagają wsparcia ze strony opiekunów, kontekstu społecznego, przykładu z którego maleństwo będzie mogło się uczyć. Pamiętajmy, że układ nerwowy malucha dojrzewa, jest wrażliwy i zbyt dużo bodźców może go męczyć, przeciążać, denerwować.
Jak zatem się bawić z takim szkrabem? Oto propozycje zabaw krok po kroku:
1 miesiąc:
* najważniejsze jest poczucie bezpieczeństwa, spokoju, nie przeciążania układu nerwowego maluszka
*delikatnie kołysz, przytulaj, głaszcz, dotykaj maleństwo
*spróbuj wypracować rytm dnia – kąpiel o podobnej porze, podobny sposób usypiania
2 miesiąc:
* niemowlę zaczyna wydawać dźwięki zbliżone do samogłosek (o,a,e) – naśladuj je, prowadź z maleństwem dialog
*delikatnie masuj ciało dziecka
3 miesiąc:
*często kładź maluszka na brzuszku, zachęcaj do podnoszenia główki do góry pokazując zabawkę, mówiąc do niego, śpiewając
*baw się grzechotką – potrząsaj raz z jednej raz z drugiej strony (dziecko powinno podążać wzrokiem za zabawką)
*pokazuj dziecku czerwoną lub żółtą zabawkę-mobilizuj by na nią patrzyło (mów, śpiewaj, poruszaj zabawką)
*wkładaj maluszkowi miękką zabawkę do rączki, gdy ją upuści włóż ponownie – to uczy chwytu i wzmacnia rączki
*narysuj czarnym markerem buzię (zaznacz usta, oczy, nos) – pokazuj dziecku podczas zabawy
*narysuj czarno-białe bądź jaskrawe zwierzątka i powieś nad łóżeczkiem aby maluszek mógł je obserwować
*mów do maluszka z różną intonacją i natężeniem
4 miesiąc:
*kładź dziecko na brzuszku, pokaż zabawkę w intensywnym kolorze, przesuwaj ją raz w prawo raz w lewo
*jeśli dziecko wkłada rączki do buzi – pozwól mu na to, w ten sposób integruje odruchy, odwrażliwia śluzówkę, poznaje narządy mowy
*prowadź z maluszkiem dialog- jeśli maluszek wydaje dźwięki powtarzaj je za nim
*proponuj zabawki o różnej fakturze -twarde, miękkie, szorstkie, śliskie, włochate
5 miesiąc:
*rozkładaj dziecku kocyk, kładź na brzuszku, na plecach, zachęcaj do poruszania się
*w zabawie wypowiadaj wyrażenia dźwiękonaśladowcze ( bum bum, miau, hau, be,bam)
*opowiadaj o tym co robisz (mama gotuje zupę, obiera buraki)
*naśladuj malucha, rób to co on-ziewaj, wydawaj dźwięki
6 miesiąc:
*mów do maluszka, prowadź z nim dialog używając samogłosek i łańcuchów sylab
*oglądaj z maluszkiem książeczki z dużymi ilustracjami-nazywaj je, używaj wyrażeń dźwiękonaśladowczych
*wykorzystuj zabawy paluszkowe (przykłady na końcu artykułu)
7 miesiąc:
*czytaj dziecku krótkie wierszyki
*kładź dziecku ulubioną zabawkę w odległości tak aby musiało ją przyciągnąć do siebie
*wypełnij plastikowe buteleczki grochem, ryżem, dobrze zabezpiecz i potrząsaj a następnie zachęcaj do tego dziecko
*załóż dziecku skarpetkę z doszytą zabawką lub doszyj miękką piłeczkę, połóż dziecko na pleckach, zachęcaj do zabawy
8 miesiąc:
*oglądajcie książeczki, nazywajcie obrazki, czytaj wierszyki
*podczas zabawy kładź zabawkę kilka metrów od dziecka tak aby musiało się do niej przemieścić
*baw się z maluszkiem w „a ku ku”
*śpiewaj lub włączaj piosenki dla dzieci
9 miesiąc:
*pokaż maluszkowi gest wskazywania palcem – wskazuj „to jest hau”, „to jest oko”
*oglądajcie książeczki, nazywaj obrazki, pokazuj-ćwiczcie wspólne pole uwagi
*jeśli maluch raczkuje, stwórz mu bezpieczną przestrzeń do poruszania się
*bawcie się we wrzucanie i wyjmowanie przedmiotów do i z pudełka
*słuchajcie razem piosenek, śpiewaj maluszkowi, dołącz klaskanie lub stukanie do rytmu
10 miesiąc:
*podawaj maluszkowi (oczywiście pod ścisłą kontrolą) małe przedmioty aby ćwiczył chwytanie kciukiem i palcem wskazującym
*bawcie się w „a ku ku”
*proponuj zabawy paluszkowe (przykłady na końcu artykułu)
*pozwól dziecku na zabawy dotykowe-dotykanie różnych faktur, powierzchni, kształtów, zabawę jedzeniem
*to ważny czas dla nauki mowy- dzieje się to w trójstopniowym procesie – POWTARZANIE-ROZUMIENIE-NAZYWANIE. Najpierw dziecko powtórzy „mama”, nasza emocjonalna reakcja na powtórzone słowo „ Tak, tu jest mama. Mama już idzie” pozwala je zrozumieć. Gdy wyraz jest zrozumiany maluszek potrafi go powiedzieć jako słowo znaczące.
11 miesiąc:
*bawcie się w chowanie i odnajdywanie zabawek np. pod kocykiem, pod pieluszką
*przyszyj do zabawki tasiemkę i bawcie się w przyciąganie zabawki
*oglądajcie książeczki ze zwierzątkami, wypowiadaj wyrażenia dźwiękonaśladowcze ( be, miau, iha)
*wypowiadaj wyrażenia dźwiękonaśladowcze i proste wyrazy podczas zabawy i codziennych czynności (bum bum, am, bam, bach)
*mów do maluszka wyraźnie i krótkimi zdaniami (mama je, daj lalę, dzidzi śpi)
*wykorzystujcie do zabawy przedmioty domowego użytku-drewniana łyżka, tekturowe pudełko, chrupki kukurydziane
12 miesiąc:
*bawcie się w pchanie przedmiotów (lekkie krzesełko, duży miś)
*weź misia lub lalę i pokazuj gdzie ma oko, nos itd., potem poproś malucha by pokazał
*śpiewaj piosenki, mów wierszyki, wyliczanki, baw się w zabawy paluszkowe, wielokrotnie powtarzaj te same teksty
Przykłady zabaw paluszkowych i łączących słowa z ruchem, gestem:
Zabawy
Żabka kumka kum kum kum (chwytamy dziecko za pierwszy paluszek)
Świnka chrumka chrum chrum chrum (chwytamy dziecko za drugi paluszek)
Kózka meczy me me me (chwytamy dziecko za trzeci paluszek)
Baran beczy be be be (chwytamy dziecko za czwarty paluszek)
Każdy z nich już dobrze wie (klaszczemy rytmicznie do końca wierszyka),
że się z niunią bawić chce.
Psotne łaskotki
Chodzą po świecie łaskotki o marzą im się psotki. Gil,gil,gil (łaskoczemy nóżki dziecka)
W końcu do nas zapukały: puk, puk, puk (stukamy palcem w jakiś przedmiot)
Razem z nami zamieszkały (przebieramy palcami w kierunku paszek dziecka)
Ze swymi psotami pod niuni paszkami. Gil, gil, gil (łaskoczemy paszki dziecka).
Zegary
Rozmawiają dwa zegary.
Tak rozmawia zegar stary:
Bim-bam, bim-bam (poruszamy wolno, naprzemiennie głową raz w lewo raz w prawo)
I młodemu daje znak: Mów: tik-tak, tik-tak (poruszamy szybko głową raz w lewo raz w prawo).
Warto wykorzystać:
Małgorzta Barańska „Paluszki tak i siak. Zabawy paluszkowe z wierszykami”.
Grażyna Wasilewicz „Zabawy słowno-ruchowe z niemowlakami”
Marzena Machoś „Od zabawy do mówienia. Poradnik dla rodziców i logopedów”.
Przyjemnej zabawy, Renata Kuźma-Kozłowska