ZABAWY STYMULUJĄCE ROZWÓJ MOWY DZIECKA
Jak się bawić z dzieckiem, żeby stymulować rozwój mowy?
Oto kilka zabaw do których nie potrzeba żadnych specjalnych pomocy. Wszystko co konieczne można spokojnie znaleźć w domu.
- Zabawy oddechowe.
Ważne bo: ćwiczą racjonalne zużycie powietrza podczas mówienia, wydłużają fazę wydechową.
Przykłady: dmuchanie przez rurkę do kubka z wodą, dmuchanie na piórka, na kawałeczki papieru, na kulki z waty, na wiatraczek, zabawy w chuchanie na rączki, dmuchanie baniek mydlanych. - Zabawy usprawniające pracę narządów mowy.
Ważne bo: potrzeba sprawności warg, języka, żuchwy i podniebienia miękkiego, aby dzieci były w stanie sprawnie je ułożyć gdy chcą wypowiedzieć poszczególny dźwięk,wyraz, zdanie.
Przykłady: zlizywaie z górnej wargi np. czekolady, zlizywanie np. dżemu z talerzyka, przyklejanie do czubka języka drobnych cukiereczków wysypanych na talerzyk, przyklejanie do podniebienia papieru jadalnego albo kawałka chrupki kukurydzianej a następnie odklejanie językiem, przesuwanie czubka języka po podniebieniu od zębów, jak najdalej w głąb jamy ustnej.
- Czytanie i opowiadanie.
Ważne bo: wzbogaca słownictwo, rozwija wyobraźnię, trenuje uwagę słuchową.
Jeśli dziecko nie lubi słuchać kiedy mu czytamy, nie jest zainteresowane, szybko przewraca kartkę w książeczce NIE REZYGNUJMY . Zastąpmy czytanie OPOWIADANIEM. Powiedzmy zdanie lub dwa do każdej strony i zmieńmy karteczkę. Bywa, że dzieci nie chcą słuchać, gdyż gramatyka języka pisanego jest inna niż mówionego. Dzieciom trudno zrozumieć, więc się wyłączają. Zastąpmy to formą dla nich przyjazną.
Sprawdzajmy czy dziecko rozumie co mu czytamy! Maluszka prośmy aby pokazał paluszkiem „gdzie kotek, gdzie drzewo?”Przedszkolaki pytamy „ Co robi chłopczyk, kto gra w piłkę, gdzie gra w piłkę, dlaczego chłopczyk jest smutny?”
- Wierszyki, wyliczanki, rymowanki.
Ważne bo: powtarzanie krótkich rymowanych tekstów uczy nowych słów, ćwiczy pamięć słuchową. Wielokrotne powtarzanie sprzyja temu, że dziecko najpierw wymówi wyrażenie dźwiękonaśladowcze, potem wyraz, wkrótce cały wiersz.
Przykłady:
„Raz pewna piłka w czerwone grochy
Miała zły humor, stroiła fochy.
Lecz przyszła Kasia, wzięła piłeczkę
I zaprosiła ją na wycieczkę:
hop…hop…hop…”
„Ranka pewnego biała kurka
zniosła jajko w rogu podwórka.
Bardzo pochwalić się wszystkim chciała-
weszła na kamień i zagdakała:
ko…ko…ko…”
- Opowiadanie, relacjonowanie codziennych czynności.
Ważne bo: dziecko uczy się nowych słów, w doświadczeniu uczy się kojarzyć nazwę z przedmiotem, czynnością, cechą, uczy się prawidłowej odmiany wyrazów, budowania zdań.
Przykłady: „Robię zupę. Obieram marchewkę. Zobacz marchewka jest pomarańczowa. Dotknij jest twarda”.
Mówmy do dziecka powoli i wyraźnie. Unikamy zdrobnień i spieszczeń. To od nas dzieci uczą się mowy, dajmy dobry wzór.
- Rysowane wierszyki, wierszyki z gestem, zabawy paluszkowe.
Ważne bo: łączenie ruchu i słowa zachęca dziecko do śledzenia ruchu i słuchania tekstu.
Przykłady:
„ Idą damy na szpileczkach (po plecach dziecka kroczymy końcami palców wskazujących)
idą dzieci w sandałeczkach (kroczymy złączonymi palcami wskazującymi i środkowymi
idą słonie po betonie(kroczymy płasko ułożonymi dłońmi)
a po drogach biegną konie (lekko, szybko uderzamy pięściami).”„Leci sowa na łowy
do zielonej dąbrowy
Gdy z dąbrowy przyleci,
to przytuli swe dzieci” (dziecko krzyżuje w nadgarstkach otwarte dłonie, czyli skrzydła sowy, porusza nimi równomiernie)
- Zabawy ruchowe oraz usprawniające pracę rąk.
Przykłady: lepienie z ciasta, ciastoliny, plasteliny, klejenie, nawlekanie koralików, budowanie z klocków, patyczków, przypinanie klamerek do sznurka.
Zabawa w tory przeszkód, slalom między butelkami, rzucanie piłeczką do wiaderka.
- Jakie słownictwo?
Z maluszkami ćwiczymy wyrażenia dźwiękonaśladowcze.
Dla 3 latków: zachęcamy do opowiadania, nazywania cech przedmiotów, prób rozwiązywania zagadek, zabaw tematycznych np.w sklep, w lekarza ( ważne aby dziecko miało naprzemienne role-sprzedającego i kupującego, aby odpowiadało na pytania ale też je zadawało).
Dla 4 latków: zadajemy dziecku pytania „dlaczego”?, ćwiczymy rozumienie i nazywanie przyimków(na, w, pod, obok itd.).
Dla 5 latków: dziecko trenuje układanie i opowiadanie historyjek obrazkowych.
Z czego warto skorzystać?
Renata Urbańska „Rymowane przygody z mandalami”.
Marta Bogdanowicz „Rymowanki przytulanki”.
Ewa Małgorzta Skorek „Rysowane wierszyki”.
Małgorzta Barańska „Paluszki tak i siak. Zabawy paluszkowr z wierszykami”.
Iwona Rutkowska-Błachowiak „Gimnastyka buzi na wesoło”.
Miłej zabawy,
Renata Kuźma-Kozłowska